Ètò Ìgbòkègbè: Ìgbòkègbè Ìgbágbá Ìgbò

Ètò ìgbòkègbè jẹ́ ọ̀ràn tó ń jẹ́ àwọn ènìyàn lógún àti àárín àgbà. Ìgbòkègbè tí ó tóbi jùlọ ní agbádá àgbà, tí ó sì tún jẹ́ èyí tí ó ń gbàgbé jùlọ. Ìgbòkègbè àgbà ni Ìgbò Abẹ́òkúta, tí ó sì tún jẹ́ èyí tí ó kókó tó. Ìgbò yìí ni ìpínlẹ̀ Èkó àti Ògùn ti ń pín.

Ìgbò Abẹ́òkúta jẹ́ ìmàara ìtàn àti àṣà àwọn ènìyàn Yórùbá. Ó jẹ́ ibùgbé àwọn ẹ̀yà Ègbá, tí ó sì tún jẹ́ ibùgbé àwọn ọba gbogbo wọn. Ìgbò Abẹ́òkúta ni a ti gbé kalè̀ látọ̀runwá ọdún mẹ́fà ó tó ọ̀rún mẹ́fà ó lé mẹ́fà tí ó kọjá, tí ó sì tún jẹ́ ibi tí mẹ́ta ọ̀kọ̀ọ̀kan àwọn olórí orílẹ̀-èdè Nàìjíríà kọ́kọ́ ti wá láti. Ìgbò yìí jẹ́ ibùgbé àgbà àti ẹ̀rí àwọn ìṣe ọ̀rọ̀ àgbà tí ó lọ́kùn àti tí ó gùn gùn tó ń gbẹ́ nínú rẹ̀.

Lẹ́yìn tí Ìgbò Abẹ́òkúta, Ìgbò Ọ̀yọ́ ni ìgbòkègbè tí ó tẹ̀lé rẹ̀ nínú àgbà Yórùbá. Ìgbò yìí jẹ́ ibùgbé àwọn ẹ̀yà Ọ̀yọ́, tí ó sì tún jẹ́ ibùgbé àwọn ọba gbogbo wọn. Ìgbò Ọ̀yọ́ ni a ti gbé kalè̀ látọ̀runwá ọdún mẹ́ta ó tó ọ̀rún mẹ́ta ó lé mẹ́ta tí ó kọjá, tí ó sì tún jẹ́ ibi tí ọ̀kan nínú mẹ́ta ọ̀kọ̀ọ̀kan àwọn olórí orílẹ̀-èdè Nàìjíríà kọ́kọ́ ti wá láti. Ìgbò yìí jẹ́ ibùgbé àgbà àti ẹ̀rí àwọn ìṣe ọ̀rọ̀ àgbà tí ó lọ́kùn àti tí ó gùn gùn tó ń gbẹ́ nínú rẹ̀.

• Ìgbò Ọ̀gbómọ̀ṣọ́: Ìgbò Ọ̀gbómọ̀ṣọ́ ni a gbé kalè̀ nínú ọ̀rún ọdún mẹ́jìlélógún tí ó kọjá, tí ó sì tún jẹ́ ibùgbé àwọn ẹ̀yà Ọ̀gbómọ̀ṣọ́. Ìgbò yìí jẹ́ ibi tí ọ̀kan nínú mẹ́ta ọ̀kọ̀ọ̀kan àwọn olórí orílẹ̀-èdè Nàìjíríà kọ́kọ́ ti wá láti.

• Ìgbò Ìbàdàn: Ìgbò Ìbàdàn ni a ti gbé kalè̀ nínú ọ̀rún ọdún mẹ́jọlógún tí ó kọjá, tí ó sì tún jẹ́ ibùgbé àwọn ẹ̀yà Ìbàdàn. Ìgbò yìí jẹ́ ibi tí ọ̀kan nínú àwọn olórí orílẹ̀-èdè Nàìjíríà tí ó kọ́kọ́ gbà àmì-òúnjẹ̀ tó gbé orílẹ̀-èdè yìí jáde láti nínú ẹ̀rù àgbà ti wá láti.

Àgbà ló sì tun jẹ́ ibùgbé àwọn ìgbòkègbè tí a ń sọ pé ó ti kú àgbà tẹ́lẹ̀, tí ó sì tún jẹ́ ibùgbé àwọn ìgbòkègbè tí ó ti gbagbé. Àwọn ìgbòkègbè tí ó ti kú tẹ́lẹ̀ ni àwọn tí ó jẹ́ àwọn ìbòjú àgbà láàárín àgbà àti èyí tí ó tún jẹ́ àwọn ibi tó ń gbẹ́ àwọn oríṣà, èmí àti ẹ̀mí. Àwọn ìgbòkègbè tí ó ti gbagbé ni àwọn tí ó jẹ́ ibùgbé àwọn ẹ̀yà tó ti rìnbẹ̀ tí a kò tún mọ̀ wọn mọ́.

Ìgbòkègbè jẹ́ ẹ̀rí àṣà, ìṣe àti ohun tí ó ṣẹlẹ̀ ní agbádá àgbà. Ó jẹ́ ibùgbé ìgbàgbó àgbà, òrísà àgbà, àti ẹ̀mí àgbà. Ìgbòkègbè jẹ́ ibùgbé àgbà àti ẹ̀rí àwọn ìṣe ọ̀rọ̀ àgbà tí ó lọ́kùn àti tí ó gùn gùn tó ń gbẹ́ nínú rẹ̀. Ìgbòkègbè jẹ́ ohun tí a gbọ́dọ̀ tọ́jú dáadáa, nítorí pé ó jẹ́ ẹ̀rí ọ̀rọ̀ àgbà.